Jak prawidłowo tłumaczyć język rosyjski?
Dobra znajomość języka obcego i dostęp do najlepszych słowników nie wystarczy, aby przetłumaczyć prawidłowo tekst. Tłumaczenia rosyjskiego wymagają wzięcia pod uwagę wielu zasad oraz szerokiej wiedzy ogólnej. Jak prawidłowo przekładać z rosyjskiego na polski? Przeczytaj nasz poradnik, poznaj ogólne wytyczne oraz dowiedz się, jakich błędów należy unikać.
Jakimi cechami powinien wyróżniać się tłumacz z rosyjskiego na polski?
Dobry tłumacz z rosyjskiego na polski powinien przede wszystkim znać perfekcyjnie oba te języki. Rozpoczęcie pracy bez odpowiedniego przygotowania merytorycznego to jeden z najpoważniejszych błędów. Niezbędne jest wnikliwe poznanie teorii przekładu oraz posiadanie bogatej wiedzy ogólnej. Tłumacz rosyjski musi doskonale znać kulturę tego kraju i panujące w nim realia. Tylko wtedy będzie w stanie dobrze odczytać kontekst przekładanych tekstów, uniknąć pomyłek oraz znaczących zakłamań.
Tłumaczenie rosyjskiego – przekład słowo po słowie nie jest dobrym pomysłem
Wielu początkujących specjalistów, podejmujących się tłumaczenia rosyjski – polski (lub odwrotnie), przekłada treści według schematu „słowo po słowie”. Zastępowanie pojedynczych struktur niestety rzadko daje dobre efekty. Zawsze należy patrzeć na materiał całościowo. Poszczególne zdania, akapity, podrozdziały i rozdziały stanowią powiązaną ze sobą formę. Proste zastępowanie wyrazów może prowadzić do wielu przekłamań, ponieważ z kontekstu często wynika coś zupełnie innego niż ze znaczenia konkretnych słów.
Kolejną pułapką bywa sięganie po pierwszy ekwiwalent podany pod danym terminem w słowniku. Przykładem jest rosyjskie „принимать душ” oznaczające „przyjmować prysznic”. W języku polskim mówi się jednak „brać prysznic”. Bardzo ważny jest wybór określeń, które rzeczywiście będą dobrze brzmieć w przetłumaczonym języku. Podczas posiłkowania się słownikami i narzędziami zawsze należy zachować daleko idącą ostrożność. Z tego powodu pracę najbardziej poprawnie są w stanie wykonać native speakerzy, którzy tłumaczą na swój język ojczysty.
Uwaga na „fałszywych przyjaciół” tłumacza
Język polski i rosyjski należą do tej samej grupy. Pozornie wydają się bardzo podobne. Dla tłumacza oznacza to jednak dużą liczbę słów, które stanowią pułapkę. W branży określane są one mianem „fałszywych przyjaciół”. Sformułowanie „склеп” kojarzy się z rodzimym „sklepem”, ale oznacza… „kryptę”. Takich terminów jest bardzo dużo, a podstawowe są przedstawiane już na etapie szkolnej nauki języka. Profesjonalista powinien przeanalizować listę ze słownika, co pozwoli mu uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek nawet wtedy, gdy przekład wykonuje w pośpiechu.
Unikaj kalek językowych – weź pod uwagę idiomy i frazeologizmy
Podczas wykonywania tłumaczeń rosyjskiego weź pod uwagę, że nie wszystkie teksty da się przetłumaczyć dosłownie. W każdym języku używane są idiomy i frazeologizmy, które po przekładzie „słowo w słowo” niewiele przekażą mieszkańcom innego kraju. Oczywiście spontaniczne władanie takimi popularnymi zdaniami w obcym języku nie należy do najłatwiejszych, ale pewne doświadczenie pozwala uniknąć wpadek. Kalka językowa wydaje Ci się dziwna lub nie pasuje do kontekstu całości? Sprawdź, czy nie masz do czynienia z idiomem.
Czasami może zdarzyć się, że w materiale nie znajdziesz frazeologizmu, ale nadal nie do końca rozumiesz, co autor miał na myśli. Weź pod uwagę, że idealnie „przezroczyste” powinny być przede wszystkim dzieła naukowe, tłumaczenia medyczne, opisy techniczne oraz kodeksy prawne. Pozostałe treści mogą zawierać ukryty sens, ironię, gry słowne czy drugie dno. Takie zabiegi zwykle są kojarzone z literaturą, dziełami publicystycznymi (np. felietonami) oraz przekazami marketingowymi. Podstawy merytoryczne z konkretnej dziedziny, ogólna wiedza i znajomość kultury konkretnego kraju to umiejętności, które koniecznie powinien mieć tłumacz rosyjskiego. To właśnie one pozwolą mu zachować sens tekstu i wywołać u odbiorcy takie same emocje jak oryginał.
Podsumowanie
Obawiasz się błędów? Skorzystaj z pomocy fachowców! Biuro tłumaczeń Nota Bene przekłady z rosyjskiego wykonuje już od 2001 roku. Swoje oddziały prowadzimy w Białymstoku i Mińsku (Białoruś), a zespół stanowią doświadczeni native speakerzy. Tłumaczeniami zajmują się wyłącznie osoby, dla których rosyjski jest językiem ojczystym.
